در بیان صبر و مراتب آن

حق

در بیان صبر و مراتب آن

بسم الله الرحمن الرحیم

 إِنَّ الَّذینَ قالُوا " رَبُّنَا اللَّهُ " ثُمَّ اسْتَقامُوا ؛ تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلَائِکَةُ ،، أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا ، وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنْتُمْ تُوعَدُونَ-فصلت/30
همانا کسانی که گفتند: «پروردگار ما اللَّه است» سپس پایدار و ثابت قدم ماندند ، 
فرشتگان بر آنان فرود ‏آیند [و مى‏ گویند] هان بیم مدارید و غمین مباشید و بشارت باد بر شما بهشتی که وعده داده می شدید،
بر آنها هیچ ترس و بیمی و حزن و اندوهی ( در دنیا و عقبی ) نخواهد بود..
ثبات قدم و صبر کلید گشایش و رمز پیروزی سالکان طریق حق است که..الصبر مفتاح الفرج..
انسانها همه در خسران و زیانند ..
إِنَّ الإِنسَانَ لَفِى خُسْرٍ .... مگر..
إِلاَّ الَّذِینَ آمَنُواْ وَ عَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ ،، وَتَوَاصَوْاْ بِالْحَقِّ ،،وَتَوَاصَوْاْ بِالصَّبْرِ - العصر
صبر را با حق قرین کرد ای فلان
آخر والعصر را آگه بخوان..
صد هزاران کیمیا حق آفرید
کیمیایی همچو صبر آدم ندید..
صبر کردن جان تسبیحات تست،،
صبر کن کانست تسبیح درست
هیچ تسبیحی ندارد آن درج
صبر کن " الصبر مفتاح الفرج "..
صبر چون پل صراط ! آن سو ، بهشت
هست با هر خوب یک لالای زشت!
تا ز لالا می‌گریزی وصل نیست ،
زانک لالا را ز شاهد فصل نیست..
تو چه دانی ذوق صبر ای شیشه‌دل
خاصه صبر از بهر آن نقش چگل...
گفت لقمان صبر هم نیکو دمیست
که پناه و دافع هر جا غمیست
باز با خود گفت صبر اولیترست
صبر تا مقصود زوتر رهبرست ..
باز گفت الصبر مفتاح الفرج 
صابران را کی رسد جور و حرج ..

صبر تلخ آمد ولیکن عاقبت 
میوه ٔ شیرین دهد پرمنفعت ...
(مثنوی معنوی)
وَ اصْبِرْ ، فَإِنَّ اللَّهَ لَا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ -هود/115

 صبر پیشه کن که خدا پاداش نیکوکاران را ضایع نمى گرداند ..

صبر چیست؟ استاد طریقت جنید عالی مرتبت گوید:

- صبر نوشیدن جرعه های مرارت است به خرسندی نه به عبوس و نا پسندی .

- صبر ناقص ترک شکوه است از الم و بلا و صبر کامل استقبال بلا رفتن به کمال رضا .

- صبر قوت مردان است و دلیل قوت ایمان هر مرا دی به صبر حاصل شود و هر آسانی بی صبوری مشکل.

- صبر و سکون نشانه ی عمق است و تعجیل نمونه ی حمق . صابر به عقل عمیق است و بکار دقیق ، پس با مرد صبور بیامیز و از مردم عجول بگریز. در این عافیت است و در آن آفت عاقبت مرد عجول زود از کار ملول گردد زحمتی کشیده و براحتی نرسیده.

- مراتب صبر کدام است ؟  صبر را مراتب است و هر مرتبه اش حالی را مناسب هریکیش را نتیجه ای در خور است و حا صلی در بر.

1- صبر بر طاعت معبود ، نتیجه اش انکشاف اسرار وجود است .

2- صبر از شهوت نتیجه اش عزت است .

3- صبر با اهل نفاق حاصلش پاکی اخلاقی است .

4- صبر در بلا منتج به قرب خداست .

5- صبر با جاهل موجب صفای دل.

6- صبر در مصیبت ثمرش وسعت .

7-صبر در مرض را مغفرت در عوض .

8- صبر با اعداء فایده اش غالب شدن بر آنان است .

9- صبر در بی نوائی مو هبت خداست .

در جارت صبر بسیار است و هر یک را حاصلی در کنار اما مشکل است و کار مردان دریا دل . تحمل این بار نتوان نمود مگر به ملاحظه بی اعتباری دنیا و انس بذکر حق تعالی . لهذا هر ذاکری صبور است و هر عاقلی عقور چون دنیا را بی قدر شمردی و از شدائد بحق پناه بردی تلخی صبرت گوارا شود و حسن کارت آشکار.

صبر بر هفت قسم است هنگام سلوک سالک ودر هر مقامی مرتبه ای  مناسب حال او

1-صبر من الله 2- صبر الی الله 3- صبر علی الله 4- صبر مع الله 5- صبر فی الله 6- صبر لله 7- صبر بالله

 

1-  صبر من الله : تو فیق صبر از خدا یافتن است و آن صبر در لذات هواست از خوف خدا.  

2-  صبر الی الله : ترک دنیاست از حب خدا و سلوک بسوی خدا بیاری خدا.

3-  صبر علی الله : استقامت در طاعت است و طلب رضای خدا ، در راه خدا و توکل بر خدا در وصول خیرات و حصول برکات .

4-  صبر مع الله : در نفی ما سواست و اثبات خدا به حضور خدا ، با قبول خدا و ترک تمنی در بودن با خدا ، یعنی ارنی مگوی و بیش از حق خود مجوی .

5- صبر فی الله : در تجلیلات وارده و شهود اسماست و متصف گشتن به صفات خدا.

6- صبر لله : خود را فراموش کردن است در لقای خدا و فانی شدن است در ذات خدا و خودیت را گذاشتن بظهور هویت خدا.

7- صبر بالله : بقای بعد از فناست ستر اسرار مو جودات بحجاب. شریعت و عود از وحدت به کثرت و باقی بودن به بقای خدا ودر این مقام است.اصبر و ما صبرک الا با لله و لا تحزن علیهم و لا تک فی ضیق مما یمکرون.

·       صبر بر جور رقیبت چه کنم گر نکنم  *   عاشقان را نبود چاره بجز مسکینی

و اگر نکته سنج و اشارت فهم باشی تمام اخلاق حمیده را بدین گونه هفت مرتبه است از آنکه سالک را هفت سیر است و در ضمن هر یک اوصاف وجودیه به کمالی رسد و سالک را مقامی می شود. یا علی مددی 

(نقل از کتاب عرفان الحق صفی علیشاه رحمه علیه )